مقالات

آشنایی با انواع پارچه و الیاف (قسمت دوم)

چرم (Leather)

جنسی است که از دباغی پوست خام جانوران به‌دست می‌آید. چرم به دلیل داشتن ویژگی تنفس پذیری جایگاه مهمی را در بخش پوشاک به خود اختصاص داده است. دباغی فرایندی است که پوست فسادپذیر را به یک ماده ی طبیعی پایدار، دایمی و انعطاف‌پذیر برای کاربردهای گوناگون تبدیل می‌کند. پوست خام احشام در حالت طبیعی خود، قابل استفاده نیستند چون به مرور زمان پوسیده شده و با تغییرات دمایی دچار تغییر خواص می شوند، در سرما سخت و صلب و در گرما شل و نرم.

بامبو (Bamboo)

بامبو لیفی طبیعی است که به تازگی وارد صنعت نساجی شده و استفاده از آن در این صنعت روزبه‌روز در حال افزایش می‌باشد. بامبو انعطاف پذیر، نرم، دارای ظاهری براق و دوستدار محیط زیست است. الیاف بامبو می توانند نرمتر از الیاف ابریشم و پنبه باشند. از دیگر ویژگی های آن می توان به جذب بسیار سریع رطوبت و عرق بدن و در عین حال خاصیت بوزدایی آن اشاره کرد، علت این امر ساختار کانالی و سوراخ دار بودن لیف بامبو است. قابلیت تنفس پذیری و گرم نگه داشتن در محیط های سرد از دیگر مزایای این نوع پارچه است. اما خصوصیات برجسته این محصول که باعث محبوبیت بسیار آن شده خواص آنتی باکتریال آن است. استفاده طولانی مدت از پارچه بامبو به دلیل اینکه ضد اشعه ماوراء بنفش است و در عین حال خاصیت ضد میکروبی آن حتی بعد از بارها شستشو باقی می ماند، موجب می گردد پوست بدن احساس راحتی داشته باشد. براساس نتایج بدست آمده خواص گذردهی بخار آب و اثر فتیله‌ای پارچه بامبو بسیار بیش از پنبه است.

سویا (Soya)

الیاف سویا از محصولات باقی مانده از دانه‌های سویا پس از استخراج روغن ساخته می‌شود. دانه‌ها را تغییر می‌دهند و فراوری می‌کنند (با استفاده از عوامل غیر سمی و آنزیم‌ها) و تبدیل به الیاف و سپس پارچه می‌کنند، پارچه ی سویا معمولا بسیار نرم و گرم است.

ویسکوز یا ریون (Viscose or Rayon)

الیاف ویسکوز بر خلاف تصور عمومی با اینکه به دست بشر تهیه می گردد، ولی متفاوت از الیافی چون نایلون و پلی استر که بر پایه ی مشتقات نفتی تولید می شوند هستند و همچون پنبه و لینن دارای ماهیت گیاهی(سلولزی) می باشند و درتقسیم بندی انواع پارچه در دسته ی الیاف طبیعی قرار می گیرند. سلولز از لینتر پنبه و یا خمیر چوب درختان مخروطی مانند سرو، کاج و مشابه آن ها به دست می‌آید. تنها تفاوتی که در الیاف ویسکوز نسبت به پنبه و لینن وجود دارد، این است که این الیاف همچون کاغذ که در آن چوب درختان تبدیل به خمیر می شود و پس از آن طی یک فرایند محصول نهایی که همان کاغذ باشد تولید می گردد؛ ویسکوز نیز از الیاف کوتاه پنبه یا چوب به دقت بازیابی می گردد و با انجام یک سری عملیات شیمیایی در چندین مرحله، سلولز طبیعی به لیف ریون تبدیل می شود. از زمان اختراعش تا کنون برای پارچه‌ی پوششی استفاده شده است، هادی گرما است بنابراین حرارت بدن را حفظ می‌کند، از ابریشم طبیعی خنک تر است و می‌توان منسوجات بسیار نرم و لطیفی از آن تهیه کرد.

پارچه ی لیوسل (Lyocell)

لیوسل یک شکل از ریون است که شامل فیبرهای سلولوزی است که توسط خمیر کاغذ حل شده تولید می‌شود.

پارچه ی لینن (Linen)

لینن که گاه به اشتباه لنین خوانده می شود به پارچه‌ی کنفی هم معروف است و از پارچه های مناسب فصل تابستان محسوب می‌شود. مرغوب‌تربن نوع این پارچه از ۷۰ درصد پنبه، ۱۰ درصد پلی استر و ۲۰ درصد ویسکوز تهیه شده و بدترین نوع آن از ۵۰ درصد پنبه و ۵۰ درصد پلی استر، بدون ویسکوز است.

پارچه ی کنفی (Hemp)

کنف گیاهی بوته مانند و دارای ساقه های پوشیده از خار است، منشأ اصلی آن نواحی مختلف آفریقا بوده و از دانه آن روغن خوراکی استخراج و از الیاف آن محصولات مختلفی همچون کاغذ گونی و چتائی و … تهیه می شود.

پارچه ی کرپ  (Crepe)

پارچه کرپ می تواند از جنس هایی چون ابریشم، پشم و یا پلی استر تهیه شده باشد. این پارچه با ظاهر توری شکل، معمولا دارای حالتی مجعد و پیچ خورده می باشد.

پارچه ی ساتن (Satin)

در حقیقت ساتن و مخمل روش بافت پارچه را مشخص می کنند. بافت ساتن دارای نخ های بسیار طویلی است که همگی رو به یک سمت دارند، این نخ های پود حدوداً ۴/۱ اینچ یا بیشتر روی سطح قرار می گیرند و سپس در پارچه فرو می روند، این روش باعث می شود تا پارچه بافتی ابریشمی شکل و نرم پیدا کند.

پارچه ی مخمل (Velvet)

پارچه‌ای نخی یا ابریشمی که یک روی آن صاف و روی دیگر دارای پرزهای لطیف و نزدیک به هم و به یک سو خوابیده است.

پارچه ی ماهوت (Broadcloth)

پارچه ی ضخیم تمام پشم، نرم، کمی براق، با سطح پرز دار است. معمولا از ماهوت در بافت پرده و لباس استفاده می شود. در قدیم نوعی کلاه با رویه ی ماهوت دوخته می شد که به همین اسم« کلاه ماهوتی» خوانده می شد.

پارچه های  ژاکارد (Jacquard)

همه پارچه‌هایی که طرح آن ها در روند بافت پارچه شکل گرفته و نقوش به صورت بافته در تارو پود پارچه به وجود آمده اند.

پارچه ی پلی آمید (Polyamide)

شامل انواع نخ های نایلونی با استحکام بالا در مواردی مثل تقویت تایر خودرو و هواپیما مورد استفاده قرار می گیرند. این الیاف دارای مقاومت عالی در مقابل سایش می باشند. الیاف نایلونی با توجه به استحکام بالا و سختی برای تولید طناب کمربند ایمنی چتر نجات، نخ و تور ماهیگیری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پارچه ی نایلون (Nylon)

نایلون استحکام خوبی در برابر سایش و کشش دارد، به همین دلیل موارد استعمال زیادی از جمله جوراب های نایلونی را شامل می شود، که به علت قابلیت کششی زیاد در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود، فورا خشک می‌شوند، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می‌کنند. از نخ فیلامنت برای تهیه جوراب ساق بلند، آستری، مایوی شنا، لباس ورزشی، پارچه دانتل، بارانی، پوشاک پلیسه دار، پارچه‌های کشباف استفاده می‌شود.

پارچه ی پلی استر  (Polyesters)

مقاومت فوق العاده ای در برابر چروک شدن دارد، حتی زمانی که خیس می‌شود. اگر پلی استر با الیاف طبیعی مخلوط شود، در تهیه منسوجات سبک وزن مانند پارچه‌های پرده ای، ساتن، پیراهن و بلیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به علت خاصیت اتوپذیری زیاد در تهیه پارچه‌های پلیسه زنانه و پر استفاده مصرف می‌شود.

پارچه های پلی یورتان (Polyurethane)

پلی یورتان یک پلیمر متشکل از زنجیره ای از واحد های آلی پیوند شده با لینک های کاربامات (یورتان) است. محصولات پلی یورتان کاربردهای بسیاری دارد و سه چهارم مصارف جهانی از محصولات پلی یورتان به شکل فوم است.

لاکرا ( Lycra)

اسپندکس، لاکرا یا الاستین یک پارچه‌ی مصنوعی است که به خاصیت کشسانی فوق العاده اش شناخته می‌شود که از پلاستیک طبیعی محکم تر و بادوام‌تر است. از این پارچه در مواردی استفاده می‌شود که کشسانی، به خصوص برای راحتی مد نظر است. مانند کاربرد آن در لباس‌های ورزشی، می توان گفت پارچه ای لوکس و گران قیمت است، در جهت عرضی کش می آید و به همین دلیل پارچه هایی که درصدی لاکرا دارند نه تنها دوام بیشتری دارند بلکه در حفظ ظاهر هم پیشتاز هستند، یعنی به اصطلاح زانو نمی اندازند و از فرم خارج نمی شوند.

پارچه بنگالین (Bengaline)

پارچه‌ای آجدار که از ابریشم، پشم و یا الیاف مصنوعی بافته می‌شود. بنگالین به نوع بافت پارچه اشاره دارد. نام بنگالین هم از بنگال گرفته شده که این پارچه برای اولین بار از آنجا به فرانسه وارد شد.

پارچه ی لمه

پارچه ای رنگارنگ و براق که از الیاف رنگی یا نخ‌های براق بافته شده است.

پارچه ی پولیش

پارچه‌هایی که پوشش مویی ضخیمی دارند و رنگ و اندازه آن شبیه خز واقعی است که به پولیش معروف است و نخ آن مصنوعی است.